Gezonde voeding: wat wel, en vooral, wat niet?
Aanvankelijk wilde ik vooral weten waarom bepaalde voeding het gebit beschadigt, terwijl andere voeding het ondermijnt of juist versterkt.
Een decennium lang heb ik me verdiept in tal van wetenschappelijke artikelen met de volgende vragen als leidraad:
- Wat doen welke eiwitten en welke vetten nu precies voor het lichaam?
- Welke rol spelen suikers en koolhydraten in ons dieet?
- Waarom zijn vitamines en mineralen eigenlijk zo belangrijk, en wat doen ze dan precies?
We eten primair om gezond te blijven, omdat het lichaam nu eenmaal voedsel nodig heeft, maar wat moeten we dan eten om gezond te blijven, en waarom nu juist dat?
Welk voedsel houdt de mitochondriën – en dus ons lichaam – dan tevreden? Het antwoord daarop is eigenlijk heel eenvoudig: veel groenten, iedere dag wat fruit, niet te veel vlees of vis, en verder zijn producten als noten, olijven, kaas, eieren, augurken, avocado, yoghurt, hummus en bonen ook erg gezond.
Wat ik in dit hoofdstuk ook vooral wil doen, is wijzen op de gevaren van ongezonde voeding.
Voedsel dat alleen maar ‘lekker’ is, en niet meer dan dat, is vaak ongezond en behoort tot die categorie. Je zou het ook ‘psychologische voeding’ kunnen noemen, de dingen die we eten of drinken om ons beter te laten voelen, zoals zoetigheid of alcohol.
Dus lekkernijen als drop, chocola, chips, taartjes, kroketten, patat en cola zijn wat mij betreft misschien niet uit den boze, maar ik zou er erg matig mee zijn. Het zijn voedselproducten die het doel – gezond en energiek voortbestaan – voorbij zijn geschoten. Geef dit soort dingen ook niet aan kinderen alleen maar om ze op te laten houden met zeuren. Ik zie de gevolgen in mijn praktijk: te dikke kinderen met te veel gaatjes, in een scheefgroeiend gebit, met dwarsliggende verstandskiezen die er later door de kaakchirurg uitgehaald moeten worden.
Helaas zien we de effecten van slechte voeding vaak pas op langere termijn. Ongezond voedsel is een sluipmoordenaar die zijn prooi pas na lange tijd omlegt. Diabetes, overgewicht, allergieën, concentratieproblemen, huidproblemen, of te vaak ziek worden zijn de gevolgen van die zich o zo prettig aandienende sluipmoordenaar.
Om gezond te blijven heeft het lichaam voedsel nodig dat energie levert, voedsel dat als basis kan dienen voor bouwstoffen, en verder sporenelementen en vitamines. Ik wil hier graag benadrukken dat de beste producten uit de natuur komen. Synthetische producten missen vaak net dat raffinement dat de natuur ons wél geeft, door de grote diversiteit die ingeweven is in plantaardige en dierlijke producten.
Het is de mens nog niet gegeven een aardappel te maken, hoe eenvoudig die er ook uit mag zien. In een aardappel alleen al zitten – mits uit een gezonde bodem – vitamines, sporenelementen, brandstoffen en eiwitten die we niet kunnen namaken. In groenten en fruit zit weer een andere verscheidenheid aan stoffen die voor ons lichaam onmisbaar zijn. Vaak is het de combinatie aan stoffen, mineralen, vitamines, eiwitten, zuren en licht, dat bijvoorbeeld een blaadje sla ons biedt, waarin de natuur vooralsnog onovertroffen is.
Natuurproducten zijn in mijn ogen essentieel. Niet alleen de meetbare stoffen zijn belangrijk, recente onderzoeken tonen ook aan dat plantencellen licht uitstralen, door het eten van groene groenten wordt dat licht ook door onze cellen opgenomen.
Het is onze stofwisseling die ons lichaam van energie én van bouwstoffen voorziet. Veel cellen leven maar enkele dagen (soms maar uren of minuten) en hebben energie nodig om zichzelf te kunnen reproduceren. Daarnaast moeten die cellen om zich te kunnen reproduceren bouwstoffen hebben als aminozuren, vetten en eiwitten. Met die laatste twee, eiwitten en vetten, kunnen de mitochondriën het best overweg, dat wil zeggen:ze halen er de meeste energie uit. Met één molecuul vet of eiwit kan een mitochondrion 38 energie-eenheden maken, terwijl koolhydraten en suikers maar 6 energie-eenheden opleveren.
Hans Beekmans
